<<< powrót do strony głównej OSKKO

 

 

 

 

Stanowisko Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty (OSKKO) ws. planowanych zmian w funkcjonowaniu szkół podstawowych, a także przedszkoli oraz skutków organizacyjnych, finansowych i społecznych tych zmian.

Stowarzyszeni - dyrektorzy i urzędnicy oświatowi wyrażają zaniepokojenie planowaniem zmian w systemie oświaty bez wszechstronnie akceptowanego i jasnego wskazania rodzicom oraz środowisku osób odpowiedzialnych za zarządzanie w szkołach i samorządach - skutków proponowanych zmian: tj. szans i zagrożeń z perspektywy dzieci i uczniów, a także rzetelnej analizy kosztów reorganizacji.

Pragniemy poniżej przedstawić pod rozwagę Ministra Edukacji Narodowej, posłów na Sejm a także społeczności szkolnych i opinii publicznej znane nam fakty dotyczące planu rezygnacji z edukacji szkolnej sześciolatków oraz zadać niektóre podstawowe pytania:

  • Całkowicie popieramy uznanie prawa rodziców do zdecydowania o wieku posłania dziecka do szkoły, w obecnym jednak stanie prawnym rodzice mają to prawo – mogą zdecydować czy dziecko sześcioletnie rozpocznie naukę szkolną, czy też nauka zostanie odroczona. Natomiast uważamy, że systemowo dziecku powinno się wskazać na możliwość rozpoczynania nauki w wieku 6 lat - bez utrudniania skorzystania z niej, ponieważ wszystkie strony zabierające głos w tej sprawie (także np. Stowarzyszenie Rzecznik Praw Rodzica oraz nasza organizacja) uważają, że dziecko w tym wieku jest gotowe do nauki czytania i pisania.

  • Dyrektorzy przedszkoli i samorządowcy jednoznacznie wskazują nam, że wprowadzenie dodatkowego rocznika (sześciolatków) do przedszkoli uniemożliwi zapewnienie edukacji przedszkolnej dla dzieci 3-letnich lub wymusi na samorządach nową konieczność znalezienia dodatkowych środków na zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc dla tych dzieci. (np. budowa nowych przedszkoli).

  • Zapewnienie prawa do wychowania przedszkolnego dla dzieci od 3 roku życia (ustawa przedszkolna) oznacza, że dziecko po 3-letnim okresie uczęszczania do przedszkola jest pod względem społecznym i emocjonalnym w wieku 6 lat przygotowane do podjęcia nauki. Dbając w dalszym ciągu o prawo rodziców do decyzji, twierdzimy, że ostateczną decyzję powinni podjąć rodzice dziecka po konsultacji z nauczycielem przedszkola, który przecież dokonuje diagnozy dziecka w tym zakresie.

  • Zwracamy uwagę na potrzebę mądrego przygotowania się przez resort edukacji do ew. planów wszelkich zmian w delikatnej tkance oświatowej, zawsze owocujących długofalowymi konsekwencjami. Do tego konieczna jest analiza skutków finansowych, które poniosą samorządy w związku z takimi działaniami jak: przekształcenie szkół w zespoły szkolno-przedszkolne lub konieczność tworzenia nowych miejsc w przedszkolach z powodu nie spełnienia przez szkoły wymogów określonych np.  w przepisach p.poż. Nie są nam znane analizy takich zmian.

  • Równie konieczne jest dokonanie analizy wpływu braku miejsc w przedszkolach dla dzieci 3 letnich na możliwość podjęcia pracy przez ich rodziców.

  • Zadajemy pytanie: co stanie się z obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym, gdy obowiązek szkolny rozpocznie się w wieku 7 lat, a rodzic będzie chciał posłać do szkoły 6 – latka? Czy i jak będzie zorganizowane obowiązkowe przygotowanie dziecka do szkoły?

  • Konieczne jest dokonanie analizy skutków społecznych, organizacyjnych i finansowych, ze szczególnym uwzględnieniem obciążeń, które poniosą samorządy, dotyczącej funkcjonowania w systemie przez 12 lat prawie pustego rocznika (uczniowie podejmujący naukę w I klasie w roku 2016). Ważne jest przedstawienie społeczeństwu i nam – wykonawcom prawa - wyników takich analiz.

  • Wskazujemy na istotną konieczność analizy skutków finansowych wprowadzenia nowej podstawy programowej, nowych podręczników, szkoleń nauczycieli w tym zakresie. Niezależnie od powyższego uważamy, że tworzenie nowej podstawy programowej powinno się odbywać z uwzględnieniem wyników szerokich konsultacji ze środowiskiem nauczycielskim i naukowym oraz, że nie może się to odbywać pod presją czasu.

  • Obecnie mamy do czynienia z zupełnie inną sytuacją dotyczącą nieprzygotowania szkół do przyjęcia 6-latków niż to było w czasie, gdy ta kwestia była oceniania przez społeczeństwo poprzez zbieranie poparcia dla referendum w tej sprawie. Samorządy i nauczyciele po tym czasie wykonali wielki wysiłek organizacyjny w celu właściwej realizacji tego zadania. Oceniamy przygotowanie szkół jako dobre.

  • Wnioskujemy o poważne zastanowienie nad (szerzej przedstawionymi w naszym odrębnym stanowisku) konsekwencjami planu wprowadzenia do szkół podstawowych młodzieży w wieku  gimnazjalnym, tj 13-16 lat. Do szkół podstawowych uczęszczają dzieci w wieku od 5-12 lat (uwzględniając oddziały przedszkolne) i jest to bezpieczne środowisko, dostosowane do potrzeb młodszych dzieci, wolne od, znanych ze szkoły ośmioletniej, negatywnych skutków społecznych. Naszym zdaniem umieszczanie młodzieży w szkole dla najmłodszych jest błędem.

W związku z ww. uwagami wnioskujemy o podjęcie dyskusji z fachowcami w zakresie zarządzania oświatą, deklarujemy wolę udziału w takich konsultacjach. Podatność  sfery edukacji na nieprzygotowane zmiany jest już nam wszystkim znana. Zachęcamy resort edukacji oraz członków Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży Sejmu RP do podjęcia takiej rozmowy. Możecie Państwo liczyć na nasze zaangażowanie i rzetelne oceny, czego dowody niejednokrotnie dawaliśmy.


Absurdy oświatowe przekazane Ministrowi Edukacji Narodowej 7 grudnia 2015

Podstawa prawna/ praktyka

Absurdy
Temat/zagadnienie

Uwagi/propozycje

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 r., Nr 168, poz. 1324 z późn. zm.)

 

1. Ewaluacja zewnętrzna.

a) Dobór kadry ewaluatorów.

Znamy przypadki, gdy np. jeden zespół wizytatorów uznaje pewne działania w szkole X za nowatorskie i dające podstawę do  uznania jakiegoś obszaru za spełniony na poziomie wysokim, drugi zespół wizytatorów, w tej samej delegaturze, podczas ewaluacji w szkole Y uważa, że przy porównywalnych działaniach ze szkołą X, nie ma żadnego nowatorstwa, bo szkoła nie zgłosiła formalnie innowacji do KO, więc wymaganie Procesy edukacyjne… w tej części nie jest zrealizowane.

Proponujemy:

Otworzyć nabór ewaluatorów na osoby spoza kuratorium oświaty z jednoczesnym określeniem profilu osób, które mogą przystąpić do szkolenia na ewaluatora (wiek, dorobek zawodowy, doświadczenie…). Określić bardzo mocno zasady systematycznej weryfikacji.

 

Ustawa o związkach zawodowych
(Dz. U. z 2014 r. poz. 167)

4. Ochrona związkowa… nieistniejących miejsc pracy.

Zapisy dotyczące ochrony pracownika wynikające z art. 32 ustawy powinny być zmienione tak, by nie dochodziło do kuriozalnych sytuacji w szkołach i placówkach oświatowych, że chronione jest miejsce pracy, które po prostu nie istnieje i to, że miejsce pracy przestało istnieć jest wynikiem wdrażania obowiązującego prawa lub takich czynników jak demografia na danym terenie, co jest zupełnie niezależne od pracodawcy.

Proponujemy:

Podjąć kroki prowadzące do zmiany zapisów w ustawie o związkach zawodowych tak, by uniemożliwić działanie ochrony związkowej tam, gdzie likwidowane jest stanowisko pracy w wyniku działania czynników demograficznych, działania innych przepisów prawa, a w szkole nie a możliwości uzupełnienia etatu zgodnie z kwalifikacjami nauczyciela objętego ochroną

 

5. Kto awansuje osobę pełniącą obowiązki dyrektora?

Brak w przepisach prawa uszczegółowienia kto wykonuje w odniesieniu do osoby pełniącej obowiązki dyrektora, takie czynności jak: dokonanie oceny dorobku zawodowego, oceny pracy, podpisywanie dokumentów poświadczających jego zatrudnienie, itp.

Proponujemy:

Dookreślenie w ustawie o systemie oświaty statusu osoby pełniącej obowiązki dyrektora.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

6. Przeregulowana kadencyjność Rady Rodziców.

Funkcjonujące zasady wyboru Rad Rodziców określone w art. 53 ustawy uniemożliwiają stabilne działanie, są przeregulowane. Obecne coroczne dokonywanie wyborów jest dużym utrudnieniem w planowaniu długookresowej współpracy szkoły z kolegialnym organem szkoły, uniemożliwia wdrożenie się rodziców do pełnienia ich funkcji. Zdecydowanie skuteczniejszym rozwiązaniem byłaby określona w regulaminie kadencyjność Rady Rodziców od 1 roku do 3 lat oraz zasady przeprowadzenia wyborów uzupełniających.

Proponujemy:

Zmianę zapisów podkreślających autonomię rady rodziców jako społecznego organu kolegialnego szkoły poprzez:

-     skreślenie a art. 53 ust. 3 zdania drugiego;

-     przeredagowanie art. 53. ust. 4, tak by przyjął brzmienie:

4. Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:

1) skład, czas trwania kadencji, wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady rodziców szkoły lub placówki;

2) skład, czas trwania kadencji, wewnętrzną strukturę i tryb pracy rad oddziałowych rodziców w szkołach lub placówkach;

3) termin i szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad rodziców oraz rad oddziałowych, odpowiednio szkoły lub placówki.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

7. Nadmierne oczekiwania wobec rodziców ws. Programu wychowawczego.

Przepis zawarty w art. 54 ust. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy mówiący, że do kompetencji rady rodziców należy uchwalanie programu wychowawczego i programu profilaktyki w porozumieniu z radą pedagogiczną, jest martwy. Praktyka pokazuje, że te dokumenty tworzone są przez nauczycieli, a podejmowanie uchwał przez rady rodziców ma charakter czysto formalny.

Proponujemy:

Przekazać kompetencję uchwalania programu wychowawczego i programu profilaktyki radzie pedagogicznej z warunkiem uzyskania pozytywnej opinii Rady Rodziców zmieniając zapisy art. 54 ust. 2 pkt 1 oraz ust. 4.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.(Dz. U. Nr 61, poz. 624 ze zm.).

Data uchylenia: 2.09.2016 r.

8. Kiedy doczekamy się uregulowań ws. statutów?

Brakuje aktualnego rozporządzenia o ramowych statutach. Statut jest ważnym dokumentem regulującym prawo wewnątrzszkolne, zawiera istotne zapisy regulujące działania i funkcjonowanie szkoły.

Postulujemy:

Pilnie dokończyć procedowany od 2010 roku projekt rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

9. Nadzór nad obowiązkiem szkolnym.

Należy uregulować prawo dotyczące kontroli nad obowiązkiem szkolnym, a w szczególności dookreślić, w którym miejscu kończy się odpowiedzialność dyrektora za tę kontrolę i jakie działania konieczne powinien podjąć dyrektor, by dopełnić te wymaganie z ustawy.

Proponujemy:

Rozważyć wykorzystanie centralnej bazy PESEL w nowym SIO ze wskazanymi mechanizmami, co/jak postępować z dziećmi, które nie spełniają obowiązku.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

art. 90b – 90e i art. 90m – 90r

10. Pomoc socjalna – we właściwe ręce.

Szkoły obsługują w znacznej części zadania związane z pomocą socjalną, w tym stypendia i zasiłki szkolne socjalne oraz pomoc w ramach programu „Wyprawka szkolna”. Muszą w tym celu wyznaczyć osoby, które zamiast pracy bezpośrednio z uczniami, zajmują się obowiązkami biurokratycznymi (wydawanie formularzy, instruowanie osób zainteresowanych, zbieranie wniosków, wzywanie do uzupełnienia wniosków, ocena formalna dokumentacji, wstępna ocena merytoryczna zasadności wnioskowania o pomoc, powiadamianie wnioskodawców o wypłacie środków, wypłata, wydawanie decyzji, oddanie wskazanej dokumentacji do organu prowadzącego, tworzenie sprawozdań z wykorzystania środków). Nie mamy w szkole przygotowania do takich czynności i zajmuje to dużo czasu, który powinien być poświęcony uczniom.

Proponujemy:

Proponujemy dookreślenie zastrzeżenia prawnego powodującego brak uprawnień organu prowadzącego do nakładania na szkoły zadań innych niż te, które wynikają z UoSO. W naszej ocenie zadania dotyczące pomocy socjalnej dla uczniów należy przekazać jako wyłączną kompetencję odpowiednich służb realizujących zadania w zakresie pomocy społecznej/socjalnej w JST.

Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego
(Dz. U. z 2012, Nr 67, poz. 756 z późn. zm.)

12. Absurd edukacji seksualnej uczniów upośledzonych umysłowo.

§ 1 ust. 2 rozporządzenia obliguje szkoły specjalne, w których uczy się dzieci i młodzież upośledzoną w stopniu umiarkowanym i znacznym do prowadzenia takich zajęć. Uważamy, że taki stopień upośledzenia uczniów powinien wyłączać ich z realizacji edukacji seksualnej w zakresie określonym przez rozporządzenie.

Proponujemy:

Dodać zapis w rozporządzeniu wyłączający uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym z fakultatywnych zajęć wdżr. Wpisać/zaakcentować treści o seksualności człowieka itd. odpowiednio w załączniku nr 3 i 7 do rozporządzenia w sprawie podstawy programowej oraz zmienić stosowne zapisy w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania i załącznikach do niego, które dotyczą szkół kształcących uczniów z powyższymi upośledzeniami.

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191)

14. Stawka osobistego zaszeregowania, ponadwymiarowe, zastępstwa doraźne a pensum?

W art. 35 ustawy istnieje niezdefiniowane pojęcie – nakazujące płacić nauczycielowi za godzinę ponadwymiarową i za zastępstwa doraźne zgodnie ze stawką osobistego zaszeregowania. Natomiast art. 42 ust. 7 pkt 3 KN stanowi, iż kompetencją organu prowadzącego jest określenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli szkół niewymienionych w ust. 3

Czy w przypadku przydziału czynności nauczycielowi np. 18 godzin języka polskiego (18/18) + 8 godzin biblioteki (8/30) - przyjąć 8 godz. ponadwymiarowych, czy też należy tu stosować ustalony przez organ prowadzący wymiar godzin zajęć nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin, mimo realizacji określonego w art. 42 ust.3 – pensum wynikającego z podanego przykładu?

A jak płacić zastępstwa doraźne? Z pensum nauczyciela czy z pensum właściwego dla danego rodzaju zajęć?

W praktyce organ prowadzący wybiera wariant korzystny dla budżetu, a PIP i sądy pracy korzystny dla pracownika, odpowiedzialność i konsekwencje niespójności normy prawnej ponosi dyrektor szkoły.

Proponujemy:

Jednoznacznie zapisać w przepisach, co stanowi podstawę w tym zakresie do wyliczenia wynagrodzenia za godziny zajęć ponadwymiarowych lub zastępstw doraźnych, podać definicję stawki osobistego zaszeregowania.

 

16. Ogromne ilości ankiet z kuratorium oświaty.

Niektóre kuratoria oświaty pozyskują różne informacje za pomocą metody częstego ankietowania szkół. Skutecznie to utrudnia dyrektorom aktywne pełnienie działań związanych z realizacją zadań szkoły - pochłania czas, nie zawsze jest jasny cel tych badań, poza tym szkoły nie otrzymują informacji zwrotnej o wynikach badań.

Postulujemy:

Podjęcie działań ograniczających możliwości angażowania dyrektora w działania polegające na „papierowym” udowadnianiu, że szkoła pracuje i realizuje swoje zadania.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

17. Skład komisji konkursowej na dyrektora szkoły. Wszystkie związki decydują, nawet te, których nie ma w szkole.

Naczelny Sąd Administracyjny stoi na stanowisku, że w komisji konkursowej powołanej do przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, szkoły lub placówki winni znaleźć się przedstawiciele wszystkich organizacji związkowych, których działanie obejmuje przedszkole, szkołę lub placówkę, w których przeprowadzany jest konkurs nawet, jeśli członkowie tej organizacji nie są w nich zatrudnieni. Powyższe stanowisko Naczelny Sąd Administracyjny wyraził w uzasadnieniu do wyroku z dnia 9 grudnia 2008 roku w sprawie prowadzonej pod sygn. akt I OSK 736/08

Proponujemy:

Zmianę zapisu art. 36a ust. 6 pkt 3 lit. c ustawy, w którym zostanie zapisane, że udział w komisji konkursowej będzie zastrzeżony wyłącznie dla przedstawicieli tylko tych zakładowych organizacji związkowych, których członkowie są zatrudnieni w szkole lub placówce.


Zapoznaj się również ze stanowiskiem OSKKO ws. likwidacji gimnazjów.