Odpowiedzialność cywilno-prawna nauczycieli
Jacek Rudnik, OSKKO

Jacek Rudnik rozpoczął wykład od nakreślenia sytuacji współczesnego szkolnictwa, która wpływa na coraz liczniejsze problemy związane z odpowiedzialnością cywilno-prawną nauczycieli. Zdaniem specjalisty jedną z przyczyn wzrostu znaczenia tego aspektu pracy w szkole jest coraz większa świadomość prawna rodziców. Prelegent zwrócił dyrektorom uwagę na to, że najczęściej to rutynowe i nierozsądne działania nauczycieli prowadzą do kłopotów prawnych. Dlatego właśnie dyrektorzy stają przed zadaniem uwrażliwiania swoich pracowników na wszelkie okoliczności, które mogą okazać się zagrożeniem dla ich podopiecznych. O obowiązku działania zgodnie z dobrem uczniów mówi przede wszystkim art. 4 ustawy o systemie oświaty oraz art. 6 Karty Nauczyciela. Referent podkreślił, że – zgodnie z Konstytucją RP – w wypadku reprezentantów władzy publicznej legalność czynów definiowana jest inaczej. Podczas gdy dla obywateli oznacza ona wszystko to, czego prawo nie zabrania, dla nauczycieli, jako pracowników instytucji publicznych, legalne jest tylko to, co jest dozwolone. Muszą się oni kierować zatem pewnym „modelem postępowania”, który określają przepisy prawa.  

Nauczyciele ponoszą dwa rodzaje odpowiedzialności: prawną (pracowniczą, dyscyplinarną, cywilną, karną) oraz moralną. Każdy organ powołany do orzekania o odpowiedzialności prawnej bierze pod uwagę zachowanie się osoby podlegającej odpowiedzialności, bezprawność, czyli niezgodność czyjegoś zachowania z wzorcem prawidłowego zachowania się w określonej sytuacji oraz związek przyczynowo-skutkowy między bezprawnym zachowaniem a sprzecznym z prawem skutkiem. Rudnik przypomniał o tym, że odpowiedzialność porządkowa dotyczy wszystkich pracowników szkoły, że od 2009 roku wszyscy nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej, a obowiązująca KN zrównuje pod względem prawnym nauczycieli uczących w szkołach publicznych i niepublicznych.

W dalszej części wystąpienia referent scharakteryzował poszczególne rodzaje odpowiedzialności prawnej, wskazując w oparciu o zapisy prawne na ich funkcje, przykłady czynów, które mogłyby one objąć oraz właściwy dla nich tryb postępowania, a także przewidziane w prawie kary. Wykład teoretyczny prelegent zilustrował licznymi przykładami, które czerpał w znacznej części z własnego doświadczenia. W jego przekonaniu tylko przezorność oraz rzetelność może uchronić nauczycieli przed nieszczęśliwymi wydarzeniami w codziennej praktyce dydaktyczno-wychowawczej oraz przed przykrymi dla całej społeczności szkolnej konsekwencjami. Ponieważ nawet niewielkie zaniedbanie może okazać się wystarczającym powodem do wszczęcia postępowania przeciwko nauczycielowi lub szkole, należy pamiętać – podkreślał Rudnik – o konieczności ciągłego uświadamiania nauczycieli o ich odpowiedzialności.
 

Pobierz prezentację (pdf)

Pobierz artykuł (pdf)

zapoznaj się z innymi materiałami konferencyjnymi>>>