System wspierania placówek oświatowych, kierunki polityki oświatowej państwa.
 Krystyna Szumilas, Sekretarz Stanu MEN

 

 

Sekretarz Stanu, Pani Krystyna Szumilas, przedstawiła w swojej prezentacji system wspierania szkół w Polsce. Prezentacja była podzielona na dwie części: „system wspierania rozwoju szkół w Polsce - czym dysponujemy” i „system wspierania rozwoju szkół w Polsce - gdzie zmierzamy”.

W pierwszej części wykładu dokonana została analiza obecnego systemu wpierania szkół, obejmującego doskonalenie nauczycieli (wyspecjalizowane instytucje - placówki doskonalenia nauczycieli i biblioteki pedagogiczne - doradców metodycznych i środki finansowe zagwarantowane na realizację zadań dotyczących doskonalenia zawodowego i doradztwa metodycznego dla nauczycieli) oraz  wsparcie instytucjonalne (poradnie psychologiczno–pedagogiczne).


Omówiono rozłożenie placówek na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym, także placówek niepublicznych i akredytowanych, bibliotek pedagogicznych i poradni psychologiczno-pedagogicznych. Zdecydowaną większość wśród instytucji wspierających szkoły na terenie kraju stanowią poradnie psychologiczno-pedagogicze. Następnie dokonano interpretacji zebranych danych określając ile szkół i przedszkoli przypada na jedną placówkę danego typu. Na jeden ośrodek doskonalenia nauczycieli najwięcej placówek przypada w województwach małopolskim i podkarpackim – ponad tysiąc szkół i przedszkoli. Na jedną bibliotekę pedagogiczną najwięcej szkół i przedszkoli przypada w województwie podlaskim (ponad 300). Jeśli zaś chodzi o poradnie psychologiczno-pedagogiczne, najbardziej obciążone są placówki w województwach podkarpackim i świętokrzyskim.
 

Pod względem liczby nauczycieli przypadających na jednego pracownika merytorycznego publicznej placówki doskonalenia nauczycieli w Polsce w poszczególnych województwach, w najgorszej sytuacji znajduje się województwo wielkopolskie (ponad 800 nauczycieli na jednego pracownika), zaś w najlepszej województwa zachodniopomorskie i podlaskie (poniżej 200 nauczycieli na jednego pracownika). Liczba nauczycieli przypadających na jednego doradcę metodycznego ogółem w szkołach i placówkach w latach 1992-2008 była największa w województwach małopolskim i podkarpackim, zaś najmniejsza w województwach śląskim i dolnośląskim. Najwięcej pracowników bibliotek pedagogicznych jest w województwie mazowieckim, zaś najmniej liczną kadrą dysponują biblioteki w województwie podlaskim. W województwie zachodniopomorskim nie ma takiej kadry, z uwagi na brak bibliotek pedagogicznych. Rozłożenie kadry poradni psychologiczno-pedagogicznych zostało zilustrowane na wykresie:


kliknij aby powiększyć


Środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli wyodrębnia się w budżetach organów prowadzących szkoły (1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli), w budżetach wojewodów (łącznie 5000 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty) oraz w budżecie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (5000 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty).

Drugą część wykładu – opis stanu, do jakiego zmierzamy – rozpoczęto od wymienienia zadań i wymagań stawianych placówkom, których wykonanie mierzymy za pomocą ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej. Pierwsze klasy szkół podstawowych i gimnazjów rozpoczęły naukę według nowej podstawy programowej w roku szkolnym 2009/2010. Od roku szkolnego 2011/2012 pięciolatki objęte będą obowiązkowym wychowaniem przedszkolnym, zaś od roku szkolnego 2012/2013 wszystkie sześciolatki objęte będą obowiązkiem szkolnym. Wyzwaniem dla szkół i przedszkoli jest orientacja na potrzeby dziecka, zwiększanie szans edukacyjnych zarówno dzieci zdolnych, jak i dzieci z trudnościami w nauce. Kolejno wymieniono wymagania stawiane szkole w zakresie indywidualizacji procesu wychowania i nauczania oraz poradnictwie psychologiczno-pedagogicznym na wszystkich etapach nauczania.

Do pomocy w realizacji nałożonych na szkoły zadań konieczne jest stworzenie systemu wspomagania, którego zasadniczą cechą jest funkcjonowanie blisko szkoły i udzielanie jej bezpośredniego wsparcia podczas wypełniania zadań. Ministerstwo Edukacji Narodowej uruchamia więc dwa projekty: „Doskonalenie nauczycieli oparte na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół” (01.04.2010-31.12.2015) - tzw. mały projekt oraz „Bezpośrednie wsparcie systemu doskonalenia nauczycieli – powiaty” (01.06.2011-31.12.2015) – tzw. duży.

System wspomagania powinien obejmować przygotowanie kompleksowej oferty bezpośredniego  wspomagania szkoły oraz pozyskiwania specjalistów  do jej realizacji w części lub w całości, organizowanie współpracy szkół, tworzenie i prowadzenie bazy zasobów, niezbędnych do prawidłowej realizacji zadań przez szkoły i placówki (specjaliści, wydawnictwa, inicjatywy) oraz informowanie o kierunkach polityki oświatowej państwa, w tym planowanych i wprowadzanych zmianach. Tworzenie sytemu wspomagania obejmie etap opracowania rozwiązań merytorycznych, opracowania rozwiązań organizacyjnych systemu wspomagania szkół, opracowania rozwiązań prawnych systemu wspomagania szkół, opracowania rozwiązań finansowych systemu wspomagania szkół oraz przygotowanie szkół i placówek do korzystania z systemu wspomagania.


Wykład podsumowano nakreśleniem założeń projektów MEN: „Doskonalenie nauczycieli oparte na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół” (01.04.2010-31.12.2015) - tzw. mały projekt oraz „Bezpośrednie wsparcie systemu doskonalenia nauczycieli – powiaty” (01.06.2011-31.12.2015) – tzw. duży.