OCENA POZIOMU FUNKCJONOWANIA UCZNIA.

Seminarium. Katarzyna Sieradzan, dyrektor Zespołu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych
Nr 1 w Warszawie, ekspert zespołu MEN do spraw opracowania modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Katarzyna Sieradzan to doświadczony klinicysta psychologii dziecięcej. Od ponad dwudziestu lat zajmuje się oceną poziomu funkcjonowania ucznia. W czasie wykładu przybliżyła zagadnienia dotyczące podstaw prawnych diagnozy i sposobów jej wdrażania  - metody zbierania danych, wykorzystania oceny w pracy z uczniem, współpraca z rodzicami i poradniami psychologiczno-pedagogicznymi.

Prelegentka rozpoczęła seminarium od przedstawienia aktów prawnych i związanych z nimi zmian w prawie oświatowym. Obecnie dużym problemem jest brak przygotowania dyrektorów i nauczycieli do stosowania nowych przepisów. Pojawiają się wątpliwości w czasie planowania pracy z dziećmi i rodzicami. W zamierzeniu nowe akty prawne miały za zadanie ułatwić współpracę specjalistów z rodzicami, która jest niezbędna, by postawić jak najlepszą diagnozę. Zdaniem prelegentki w praktyce zmniejszył się autorytet specjalistów, a rodzic stał się jedynym decydentem w sprawie swojego dziecka. Rozporządzenia dotyczące postępowania z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych często kryją  wiele niejasności, tak jak rozporządzenie z dnia 9 sierpnia 2017 roku mówiące o zasadach organizacji i udzielenia pomocy psychologicznej i pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Termin “nauczanie włączające” nadal jest niezrozumiały, a wizja rozwoju dziecka ustalona w poradni często różni się od praktyk stosowanych w szkole.

W kolejnej części spotkania Katarzyna Sieradzan podała definicje uczniów o specjalnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych oraz poruszyła problem niedostosowanej podstawy programowej do dzieci z upośledzeniem w stopniu lekkim. Obecnie wyróżnia się 12 kategorii specjalnych potrzeb edukacyjnych, z których nowe to zaburzenia zachowania i emocji oraz deficyty kompetencji i sprawności językowej. Zwiększenie liczby kategorii powoduje wzrost liczby uczniów zwracających się o pomoc w poradniach. Dodatkowo poradnia ma jedynie siedem dni na wydanie orzeczenia. Docelową zmianą, która ma nastąpić w 2020 roku, będzie przejęcie obowiązku formułowania diagnozy przez szkołę. Aktualne przepisy przejściowe zmodyfikowały prawo oświatowe, a jedną z najważniejszych zmian jest wprowadzenie Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). Opiera się ona na opisie funkcjonowania ucznia w najważniejszych obszarach życia, to znaczy w szkole i środowisku. Jednolity język i definicje pozwalają stworzyć pełną diagnozę funkcjonalną. Skupia się ona na znalezieniu potencjału, mocnych stron ucznia, nie tylko ograniczeń. Bierze pod uwagę środowisko ucznia, funkcjonowanie społeczne, rozwój emocjonalny i poznawczy dziecka. Za najważniejsze zadanie uznaje się wzmocnienie chęci rozwoju, aktywności. Diagnoza powinna być pozytywna (koncentruje się na zasobach), kompleksowa, rozwojowa (diagnozuje na chwilę obecną), prognostyczna (zawiera przewidywane osiągnięcia). W jej świetle, indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET) powinien być aktualizowany przynajmniej dwa razy w roku, a ocenianie jakości programu ma odbywać się przed końcem roku. Aby sprostać tym wymaganiom, niezbędna jest spójna postawa wszystkich nauczycieli, rozmowa. Opiekunowie nie muszą czekać na wydanie orzeczenia, mogą niezwłocznie dostosować wymagania do poziomu ucznia, jeśli widzą, że jest to konieczne.

Katarzyna Sieradzan poruszyła również wiele ważnych wątków dotyczących oceny poziomu funkcjonowania ucznia - złożonego procesu, wymagającego nieprzerwanej współpracy ze strony nauczycieli, rodziców i specjalistów pracujących w poradni.