Praktyki dyrektorskie
Moduł przygotowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej
 

Moduł przygotowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej  przedstawiał opisy zmian wprowadzone w sześciu szkołach różnego typu – od podstawowej po zawodową. O zmianach opowiadali ich pomysłodawcy – dyrektorzy, jednocześnie absolwenci podyplomowych studiów liderów oświaty. Moduł był podzielony na części, w każdej prezentowały się trzy szkoły.

Konieczność zmiany – jak podkreślali dyrektorzy – wynikała z potrzeby i chęci podniesienia efektywności nauczania i uczenia się, a jej nadrzędnym celem było uczynienie procesu uczenia bardziej świadomym zarówno dla nauczyciela jak i dla ucznia. Wprowadzone modyfikacje zaprezentowane przez dyrektorów – liderów to zaszczepienie na gruncie szkolnym elementów oceniania kształtującego, pod bardzo różnymi postaciami
i w różnym wymiarze. Każda – mimo iż dotyczyła tego samego tematu – była inaczej inicjowana, realizowana i odbierana, różne też przynosiła efekty.

 Część właściwą spotkania rozpoczęła prezentacja „Obserwacje koleżeńskie są ok” dyrektor Janiny Grzecznowskiej z Zespołu Szkół Mechanicznych w Gorzowie Wielkopolskim. Prelegentka wyjaśniła, że wprowadzone w placówce obserwacje koleżeńskie, których celem było monitorowanie funkcjonowania elementów oceniania kształtującego, podniosły efektywność nauczania. Zapewniła, iż obserwacje te są dobrą okazją do wymiany doświadczeń, inspirują i zmuszają do poszukiwania nowych rozwiązań. Nauczyciele wzbogacają swój warsztat pracy, czerpią pomysły od koleżanek i kolegów, samodoskonalą się. Nabywają umiejętności udzielania informacji zwrotnej w postaci merytorycznych życzliwych komentarzy, zamiast słów krytyki, udzielają porad i wskazówek.

Zapisywanie celów lekcji i kryteriów sukcesu, a więc clou oceniania kształtującego pozwalają nie tylko efektywnie wykorzystać czas na lekcji, ale przede wszystkim pomagają uczniom uporządkować wiedzę i zrozumieć sens uczenia się. Dyrektor Grzecznowska podkreśliła, iż choć zmiany są trudne i budzą lęk, często to jedyna droga do sukcesu. „Najważniejsza jest wiara, że uda się zmienić rzeczywistość” – powiedziała.

Następnie głos zabrała dyrektor Aleksandra Mikulska ze Szkoły Podstawowej nr 8 im. J. Piłsudskiego we Wrocławiu, która dzięki prezentacji „Przez obserwację koleżeńską do zespołu uczącego się” wykazała, w jaki sposób bezstronne obserwacje koleżeńskie pomagają nauczycielom w ich rozwoju i doskonaleniu. Wypracowanie wspólnej strategii działania – wykorzystywanie tych samych pomysłów, metod, sposobów pracy z dziećmi i zespołami wpływa na efekty kształcenia i nauczania. Wzrasta motywacja nauczycieli do pracy i uczniów do uczenia się. Dzięki wprowadzonej zmianie udało się na nowo stworzyć zespół działający jednym frontem i wypracowanie takich metod i sposobów pracy, które dla pojedynczego ucznia będą identyczne na każdej lekcji. Dyrektor Mikulska zaakcentowała, by wprowadzając zmianę nie trzymać się tylko swojej wizji, ale otworzyć się na głosy innych.

Kolejna prelegentka dyrektor Dorota Gnych z Gimnazjum nr 2 w Polkowicach dostrzegła, w „Ocenianiu kształtującym” – pomoc w uczeniu się. Wyjaśniła, że pomimo zaangażowania nauczycieli i bardzo dobrego wyposażenia szkoły w sprzęt i pomoce dydaktyczne uczniowie osiągali słabe wyniki w egzaminach zewnętrznych. Był to przyczynek do wprowadzenia elementów oceniania kształtującego. Określanie celów lekcji oraz kryteriów oceniania sprawiają, że uczniowie lepiej przygotowują się do zajęć w krótszym czasie i bez wysiłku. Część z nich ma większą motywację do nauki i chętniej rozwija ją. Ocenianie kształtujące jest skutecznym sposobem na podniesienie osiągnięć uczniów oraz wpływa na poprawę wyników nauczania. W nauczycielach ocenianie kształtujące może wzbudzić pasję i większe zaangażowanie w proces uczenia.

 Następnie dyrektor Maria Traczyk ze Szkoły Podstawowej nr 15 w Gorzowie Wielkopolskim opowiedziała o historii zmian, jakie wprowadziła w swojej szkole pod hasłem „A miały być tylko cele i kryteria...” Zaznaczyła, iż ocenianie kształtujące prowadzi do zmiany w uczeniu i nauczaniu po to, by uczniowie uczyli się skutecznie, a nauczyciele ciągle poszukiwali, samodoskonalili się i czerpali z umiejętności innych. Ocenianie kształtujące wpływa na budowanie właściwej relacji nauczyciel-uczeń w poczuciu bezpieczeństwa, zaufania i partnerstwa. Podjęte działania sprawiły, że szkoła znacznie podniosła wyniki egzaminów zewnętrznych.

Kolejno głos zabrała dyrektor Dorota Pintal z prezentacją „Wspieramy uczniów w uczeniu się” z Zespołu Szkół nr 1 z oddziałami integracyjnymi w Zamościu. Tu wprowadzenie elementów oceniania kształtującego pozwoliło szkole uporać się z jej największym problemem – złą organizacją pracy i sprawiło, że nauczanie stało się procesem świadomym i pełnym, zaś nauczyciele odnaleźli pasję w tym, co robią, ciągle poszukują nowych rozwiązań, wykorzystują dobre przykłady na swoich lekcjach, uczą się cierpliwości, wykorzystują nowoczesne technologie komunikacyjne: platformę zdalnego nauczania, szkolenia e-learningowe. Uczniowie zaś angażują się w proces uczenia, sami szukają rozwiązań, chcą się rozwijać, są zmotywowani..

Ostatnia prelegentka dyrektor Bożena Turek z Gimnazjum im ks. J. Twardowskiego w Białym Kościele w swojej prezentacji „Sztuka motywowania, czyli jak pomóc dziecku, aby samo chciało” podkreśliła, jak bardzo podjęte działania wzbogaciły wiedzę nauczycieli i rodziców oraz doprowadziły do wypracowania wspólnej strategii sprzyjającej rozwojowi motywacji uczniów do nauki, własnego rozwoju. Zarówno nauczyciele, jak i rodzice zaczęli intensywniej ze sobą współpracować, wymieniać doświadczenia, szukać wspólnych rozwiązań i dróg dojścia do celu. Uczniowie, widząc zaangażowanie obu grup, ich trud uczenia się, chętnie włączyli się w ten proces. Dyrektor Turek zwróciła uwagę, iż podczas wprowadzania zmian niezwykle ważne jest wzajemne zaufanie i odpowiedzialność.

Każda zmiana budzi pewien niepokój, lęk, sprzeciw, nawet bunt. Jest to zrozumiałe, gdyż łatwiej jest poruszać się w tym co pewne, niż wyruszać całkiem w nieznane. Najważniejsze to uwierzyć, że się uda, że zmiana jest możliwa. Sukces odniosą tylko te projekty, do których przystąpią nauczyciele rozumiejący swoją misję. Najważniejsza jest wymiana doświadczeń oraz świadomość, że zmiana musi dokonać się w nas. Do sukcesu zaś doprowadzi determinacja w działaniu, pasja i entuzjazm. Warto wprowadzać zmiany.

Sprawozdanie opracowała: Jolanta Basaj

Dyrektor twórcą szkolnej zmiany w zakresie nauczania i uczenia się. Praktyki dyrektorskie.
Centrum Edukacji Obywatelskiej

zapoznaj się z innymi materiałami konferencyjnymi>>>